

		Home

Kennisbronnen

Onbehoorlijke vragen

Hoe ga je om met onbehoorlijke vragen in het sollicitatiegesprek?

Het is wettelijk verboden onderscheid te maken op grond van:

godsdienst
politieke overtuiging
levensovertuiging
etnische afkomst
geslacht
nationaliteit
seksuele geaardheid
burgerlijke staat

In een sollicitatiegesprek mogen daarover geen vragen gesteld worden. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt in voorlichtingsmateriaal

Sollicitatiegesprekken zijn bedoeld om te beoordelen of een kandidaat voldoet aan de eisen die in de advertentie zijn genoemd. Het gaat erom of u geschikt bent voor de functie. Het mag hierbij niet terzake doen of u bijvoorbeeld man of vrouw, hetero of homo of autochtoon of allochtoon bent. Tijdens het sollicitatiegesprek mogen alleen vragen worden gesteld die relevant zijn voor de functie. Vragen over privézaken zijn zelden relevant en horen in een dergelijk gesprek dan ook niet thuis. Er mogen ook geen vragen worden gesteld die direct of indirect onderscheid maken. Een werkgever mag een sollicitant niet afwijzen omdat zij zwanger is. Vragen naar een kinderwens of gezinsomstandigheden kunnen leiden tot indirect onderscheid op grond van geslacht. In de praktijk blijken deze vragen vaker aan vrouwen dan aan mannen gesteld te worden. Tijdens het sollicitatiegesprek mag niet worden gevraagd naar uw gezondheid of naar uw ziekteverzuim bij de vorige werkgever.

In de sollicitatiecode van de Nederlandse Vereniging voor Personeelbeleid (NVP) staat:

De organisatie vraagt én gebruikt alleen die informatie die relevant is voor de beoordeling van de geschiktheid voor de functie.

In de praktijk worden toch onbehoorlijke vragen gesteld. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn:

De interviewer is kwaadwillend en negeert de regels.
De interviewer is niet goed op de hoogte van de regels. Hou er rekening mee dat je niet altijd bevraagd wordt door deskundige medewerkers van de HRM-afdeling, maar soms ook door toekomstige collega's en andere gelegenheidsinterviewers.
De interviewer wil weten hoe jij op onbehoorlijke vragen reageert.

Hoe geef je antwoord op onbehoorlijke vragen?

Formeel mag je antwoord weigeren. En als het echt te bont wordt dan staat het je natuurlijk altijd vrij om je sollicitatie af te breken. Maar we gaan er hier van uit dat je de sollicitatie wilt voortzetten en dat je wilt proberen een goede sfeer te bewaren.

Blijf in ieder geval vriendelijk. Probeer het gesprek zo mogelijk een positieve wending te geven, bijvoorbeeld door het onderwerp te verleggen en een wedervraag te stellen over het werk.

Voorbeelden van wedervragen die je kunt stellen:

Die vraag verbaast me eerlijk gezegd een beetje. Waarom is dat voor deze functie van belang?
Is er een bepaalde reden waarom u deze vraag over mijn privésituatie stelt?
Waarom vraagt u daarnaar?

Je kunt de vraag ook met een ontspannen grapje terugkaatsen:

Kinderen nemen? Dat is nogal een stap... wat zou u adviseren?
Trouwplannen? Wilt u dat misschien eens aan mijn vriend vragen?

Als je je echt overvallen voelt door een vervelende vraag dan kun je altijd om bedenktijd vragen:

Mag ik daar even over nadenken en er in het volgende gesprek op terugkomen?
Dat vind ik een moeilijke vraag. Mag ik er nog even over nadenken?

Assertiviteit

Je baas begrijpt je niet, je collega’s gaan er met jouw ideeën vandoor en anderen bepalen de agenda. Wat doe je eraan? Assertieve mensen komen op voor zichzelf, geven hun mening of uiten hun gevoel zonder zich schuldig, beschaamd of onzeker te voelen.

Bereid je voor op de volgende vragen

Bent u bereid een medische keuring te ondergaan?

Als je solliciteert naar een baan, mag er in principe geen medische keuring worden uitgevoerd. Dit is bepaald in de Wet op de medische keuringen. Er mogen ook geen vragen worden gesteld over je gezondheid. Een medische keuring mag alleen in speciale gevallen worden gedaan om vast te stellen of je als sollicitant de functie kunt uitoefenen zonder gevaar voor je eigen gezondheid en veiligheid of die van anderen.

Voorbeeldantwoord als het gaat om een functie zonder gezondheids- of veiligheidsrisico's:

Als de functie bijzondere gezondheids- of veiligheidsrisico's met zich meebrengt dan ben ik zeker bereid daaraan mee te werken.

Een functie met gezondheids- of veiligheidsrisico's:

Ik begrijp dat deze functie bijzondere risico's met zich meebrengt en dat een medische keuring daarom onderdeel is van de procedure. Als ik de laatst overgebleven kandidaat ben dan ben ik zeker bereid mee te werken aan een medische keuring.

Bent u gezond?

Ik voel me uitstekend. Als het tot een medische keuring komt dan ben ik graag bereid mijn gezondheid met de keuringsarts te bespreken.

Heeft u zich in uw huidige baan weleens ziek gemeld?

Ik voel me uitstekend, maar ik vind dit een nogal persoonlijke vraag waarop ik liever niet dieper in ga. Als het tot een medische keuring komt dan ben ik graag bereid mijn gezondheid verder met de keuringsarts te bespreken.

Steunt uw gezin u in uw carrière?

Deze vraag heeft betrekking op jouw privésituatie en dat is geen zaak van de werkgever. Je kunt de vraag kort en ontwijkend beantwoorden. Maar er is natuurlijk niets op tegen om er inhoudelijk op in te gaan als je daar zelf geen bezwaar tegen hebt.

Ik heb werk en privé altijd prima gescheiden kunnen houden.

Hoe is het thuis?

Het gaat thuis uitstekend. Brengt de functie een bepaalde druk op het privéleven met zich mee?

Bent u van plan kinderen te nemen?

Dat is privé en bespreek ik het liefst met mijn partner.

Ik heb werk en privé altijd prima gescheiden kunnen houden.

Heeft u een huurhuis of een eigen huis?

Deze vraag heeft niets met de functie te maken en zou gebruikt kunnen worden om te discrimineren. Je hoeft er dus niet op in te gaan.

Is dat voor deze functie van belang?

Aan de andere kant is er niets op tegen om de vraag uitgebreid te beantwoorden als je daar zelf geen bezwaar tegen hebt. Leg in dat geval uit dat het een bewuste keuze was.

Ik heb gekozen voor een huurwoning, omdat...

Heeft u trouwplannen?

Zo'n vraag kun je met een grapje terugkaatsen.

Wilt u dat misschien eens aan mijn vriend vragen?

Of je kunt de vraag ontwijkend beantwoorden.

Dat is privé, maar het zou voor mijn werk denk ik niet veel uitmaken als ik ga trouwen.

Bent u lid van bepaalde clubs of organisaties?

Deze vraag is op het randje. De interviewer hoopt misschien zo meer te weten te komen over jouw politieke of religieuze overtuigingen, je etnische achtergrond etc. Beperk je antwoord tot organisaties die met je werk te maken hebben. Als je er geen bezwaar tegen hebt kun je ook sportclubs en dergelijke noemen.

Omwegen

Je moet er rekening mee houden dat de interviewer via omwegen aan zijn informatie probeert te komen. Hij vermijdt echte onbehoorlijke vragen, maar nodigt je uit om toch de gewenste informatie te geven.

Wat is de langste periode dat u ooit afwezig bent geweest van uw werk?

Je hoeft geen mededelingen te doen over gezondheid en ziekteverzuim. Maar daardoor is de vraag misschien lastig te beantwoorden.

Wegens privéomstandigheden heb ik weleens twee weken niet gewerkt.

Geen relevante informatie verzwijgen

De werkgever mag geen vragen stellen die niet niet van belang zijn voor de uitoefening van de functie. Maar de andere kant van de medaille is dat je als sollicitant verplicht bent om de werkgever alle informatie te geven die wél van belang is. Zo kom je soms voor het dilemma te staan: vertellen of verzwijgen?

Als sollicitant ben je niet verplicht je hele medische dossier ter inzage te geven. Maar je mag kwalen die je ongeschikt maken voor de functie waarnaar je solliciteert, niet verzwijgen. Dit heeft het Gerechtshof in Arnhem bepaald in de zaak van een verkoper in een bloemenzaak. Deze had bij zijn sollicitatie verzwegen dat hij rugklachten had. Toen hij later met rugklachten in de ziektewet belandde, weigerde zijn werkgever het loon door te betalen. Dat was terecht, oordeelde het Hof (9 november 2004, JAR 2005/81). Bron: Nieuwsbrief KvK Amsterdam, augustus 2005.

Vertel je dat je zwanger bent?

Officieel is het niet verplicht om zwangerschap te melden. Vrouwen met ervaring op dit gebied raden aan wel te vertellen dat je zwanger bent, maar niet in het eerste gesprek. Kijk eerst even aan of het bedrijf je geschikt vindt voor de functie op basis van relevante criteria als kennis en ervaring. Als het bedrijf dan niet met je verder wilt dan weet je in ieder geval dat er bepaalde redenen voor zijn en dat het niet met je zwangerschap te maken heeft.

Veel vrouwen vinden het in het 2e gesprek beter om eerlijk te zijn. De werkgever kan dan natuurlijk een smoes verzinnen om alsnog van je af te komen. Maar dat gaat niet altijd meer zo gemakkelijk. Tegenwoordig ligt de bewijslast bij de werkgever. Een probleem is echter dat de meeste vrouwen, zeker als ze zwanger zijn, geen zin hebben om discriminatie aan te vechten of een klacht in te dienen.

Bron: het artikel "Carrièrebarrière" van Quinty Danko, in de Intermediair van 7 augustus 2003.

Volgende pagina: Wat kun je over jezelf vertellen?

Bron: www.leren.nl/cursus/solliciteren/sollicitatievragen/onbehoorlijke-vragen.html

	Sollicitatievragen
Inhoud: Tips Inleidende vragen Soorten vragen Onbehoorlijke vragen Over jezelf Komaf Karakter Privé Opleiding Werkervaring Persoonlijke vaardigheden Computer Communicatief Samenwerken Management Zakelijke kwaliteiten De functie De organisatie Vakgebied Ambities Motivatie Waar en waarom Salaris Bereidheid Zelf vragen stellen