

		Home

Kennisbronnen

STAR-methode

STAR-methode

	Sollicitatiegesprek
Inhoud: Voorbereiding Eerste indruk STAR-methode Creëer ruimte Vragen stellen Toon respect Valkuilen Bedankbrief

De STAR-methode is een gespreksmethode in het sollicitatiegesprek die je kunt gebruiken om aan te tonen dat je over een bepaalde kwaliteit, vaardigheid of competentie beschikt, door een concreet voorbeeld te geven uit je eigen recente werkervaring. Het is een gestructureerde en goed doordachte techniek om vragen in het interview te beantwoorden, waarmee je een professionele en overtuigende indruk kunt maken.

STAR staat voor Situatie, Taken, Actie (of: Aanpak, Activiteiten) en Resultaat.

Bijvoorbeeld: Heeft u ervaring in de omgang met kritische journalisten?

	STAR	Vertel	Voorbeeld
S	Situatie	Wat was de situatie?	In 2017 was ik voorlichter bij de gemeente Werkenswaard. We werden toen regelmatig benaderd door de pers in verband met de aanleg van een Vinexwijk en de natuur die daarvoor moest wijken.
T	Taken	Wat waren jouw taken?	Mijn taak was de pers hierover voor te lichten, en het negatieve beeld over dat project positief bij te stellen.
A	Actie/Activiteiten/Aanpak	Hoe heb je dat aangepakt?	Ik heb een persconferentie belegd, waarin alles aspecten van dat project aan bod kwamen. Alle journalisten hebben een overzicht gekregen van de activiteiten die de gemeente ontplooide om de schade aan de natuur te beperken. Na afloop van de persconferentie hebben we met de journalisten een wandeling gemaakt door het gebied, waarbij een deskundige nogmaals op de voordelen wees. Met de meest kritische verslaggever heb ik nog een aparte afspraak gemaakt.
R	Resultaat	Wat leverde het op?	Het resultaat was dat de berichtgeving in de nieuwsmedia aanzienlijk positiever was. En dat heeft er mede toe geleid dat de milieubeweging haar protesten heeft gestaakt.

STARR en STARRT: Reflectie en Transfer

Je kunt de STAR-methodiek verrijken door te laten blijken dat je kunt terugblikken op je eigen gedrag in de betreffende situatie (ofwel: reflecteren). Hoe kijk je erop terug met de kennis van nu? Welke nieuwe inzichten heb je opgedaan? Welke andere keuzes zou je nu maken?

Nog beter is als je laat blijken wat je ervan geleerd hebt. Dat doe je door te vertellen hoe je je nieuwe inzichten hebt toegepast in een latere werksituatie. Onderwijskundigen zeggen dat er sprake is van transfer wanneer iemand hetgeen hij in een bepaalde situatie heeft geleerd kan toepassen in een nieuwe situatie. Als je geen overtuigend voorbeeld hebt van een latere werksituatie, dan kun je vertellen hoe je het geleerde zou toepassen in de functie waarop je solliciteert.

Zodoende wordt de STAR-methode soms uitgebreid met de letters 'R' en 'T' en spreken we ook wel van de STARR-methode of STARRT-methode.

	RT	Vertel	Voorbeeld van STARRT
R	Reflectie	Hoe kijk je erop terug? Wat heb je ervan geleerd?	Ik heb gemerkt dat de journalisten uit zichzelf weinig aandacht hadden voor de compensatieprojecten, waarmee de gemeente de natuur heeft verbeterd in de omgeving van de wijk. Die heb ik later nadrukkelijker onder de aandacht gebracht. Ook heb ik ervan geleerd apart aandacht te besteden aan de visuele media. Je kunt veel uitleggen met maquettes en tekeningen, maar een wandeling over een desolaat bouwterrein levert geen fraaie beelden op tv op.
T	Transfer/Toepassing	Hoe heb je het geleerde later toegepast?	Toen de pers een paar jaar later naar de gebouwde wijk kwam kijken, heb ik aparte sessies georganiseerd in de verbeterde natuurgebieden. We wandelden met een stadsecoloog vanuit een natuurgebied, door de wijk naar een natuurgebied aan de andere kant, waar vegetarische hapjes en drankjes klaar stonden. Dit heeft fraaie beelden opgeleverd van een mooie nieuwbouwwijk met ook weelderige natuur.

Voordelen van de STAR-methode

Het gebruik van de STAR-methode heeft een aantal voordelen:

Het biedt een procedé om op een gestructureerde en logische manier vragen over specifieke werkervaringen of vaardigheden te beantwoorden. Daarmee maak je een professionele en overtuigende indruk tijdens het sollicitatiegesprek.
Het systeem helpt je om jezelf beter te presenteren: je kunt specifieke voorbeelden geven van werkervaringen of vaardigheden die relevant zijn voor de functie waarop je solliciteert. Daarmee laat je zien wat je kunt toevoegen aan de organisatie.
Door vooraf te oefenen met de STAR-methode en goed voorbereid te zijn op het sollicitatiegesprek, krijg je meer zelfvertrouwen en voel je je beter op je gemak tijdens het interview.

Nadelen van de STAR-methode

Er kunnen ook enkele nadelen verbonden zijn aan het gebruik van de STAR-methode:

Soms kan het moeilijk zijn om de juiste voorbeelden te kiezen die aansluiten bij de vraag of de functie waarop je solliciteert. Als je geen goede voorbeelden hebt uit je eigen werkervaring, kan dit leiden tot een minder overtuigende of minder professionele indruk.
Het kan soms moeilijk zijn om de verschillende elementen van de STAR-methode op een logische manier te verbinden en om een duidelijk verhaal te vertellen. Dit kan leiden tot onduidelijkheid of verwarring bij de interviewer. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als het resultaat een teamresultaat is, waaraan jij slechts een bescheiden bijdrage
Omdat de STAR-methode zo gestructureerd is, kan het soms leiden tot antwoorden die nogal kunstmatig of te gestructureerd overkomen. Dit kan afbreuk doen aan de spontaniteit of authenticiteit van het gesprek.
Omdat de STAR-methode gericht is op specifieke voorbeelden van werkervaringen of vaardigheden, kan het leiden tot een te beperkte blik op je werkervaring. Dit kan betekenen dat sommige van je belangrijkste werkervaringen of vaardigheden niet naar voren komen in het gesprek.
De STAR-methode is niet geschikt om kwaliteiten of vaardigheden over het voetlicht te brengen waar je niet een bepaald voorbeeld bij paraat hebt.

Realiseer je dat de STAR-methode slechts één manier is om te reageren op vragen tijdens een sollicitatiegesprek. Er zijn veel andere manieren om je werkervaringen en vaardigheden te presenteren.

Soms informeert de interviewer niet naar een specifieke werkervaring, maar stelt hij een algemenere vraag. Hij vraagt bijvoorbeeld naar je appreciatie of mening over een bepaalde techniek of werkwijze. Forceer jezelf dan niet door per se de STAR-methode te willen gebruiken, maar geef ongedwongen antwoord op de vraag.

STAR als interviewmethode

Voor jou is de STAR-methode een gesprekstechniek om voorbeelden te geven van je sterke punten. Voor de recruiter of interviewer is de STAR-methode een interviewtechniek. Een STAR-vraag wordt meestal ingeleid met:

Kun je een voorbeeld geven van ...?
Heb je weleens ...?
Is het weleens voorgekomen ...?
Heb je ervaring met ...?
Beschrijf een situatie waarin je ...

Wat deze vragen kenmerkt is dat de interviewer informeert naar een feitelijke ervaring: een situatie waarin je hebt verkeerd, iets dat zich in jouw praktijk heeft voorgedaan, een probleem dat je hebt moeten oplossen. Volgens het STAR-concept vraagt de interviewer altijd naar een praktijkervaring, niet naar een fictieve situatie.

Hij begint bijvoorbeeld met een vraag als: 'Je schrijft in je sollicitatiebrief dat je ervaring hebt met ... Kun je daar een voorbeeld van geven?' Of: 'Je vertelde net dat je veel ervaring hebt in het omgaan met een crisissituatie. Kun je ons een voorbeeld geven van zo'n situatie uit je vorige werk en vertellen hoe je die hebt opgelost?'

Als jij dan een situatie beschrijft en vertelt wat jouw functie, rol of taak was, dat vraagt de interviewer met gedragsgerichte vragen door naar je activiteiten om een concreet beeld te krijgen. 'Wat heb je in die situatie gedaan om dat probleem aan te pakken?' Als je die vraag hebt beantwoord, vraagt de interviewer door naar het resultaat. 'Wat heeft dat opgeleverd?'. En misschien vraagt hij door hoe je daarop terugkijkt (uitnodiging tot zelfreflectie) en wat je ervan geleerd hebt.

Het is zaak om je goed voor te bereiden op dergelijke vragen want het is niet makkelijk om zo'n voorbeeld te bedenken tijdens het gesprek. Als je je hier thuis op voorbereidt, kun je met mooie praktijkvoorbeelden komen die het gesprek een positieve wending geven.

De interviewer let vooral op jouw werkgedrag in de betreffende situatie: het stuk dat je onder 'activiteit' beschrijft. Let op: gebruik altijd feitelijke werksituaties, geen denkbeeldige. Bereid je grondig voor op elk element uit de STAR-methode, en zorg dat je een aantal goede voorbeelden paraat hebt.

Bereid je minimaal voor op sollicitatievragen over de kwaliteiten, vaardigheden en competenties die genoemd worden in:

het functieprofiel (de vacaturetekst);
jouw sollicitatiebrief en cv.

Proactief omgaan met een STAR-interview

Je kunt een gespreksonderdeel volgens het STAR-model op twee manieren voeren:

Reactief: je beantwoordt een voor een de gestelde vragen.
Proactief: als de interviewer vraagt naar een voorbeeld uit je werkervaring, dan geef je een STAR-antwoord.

In het algemeen is het beter wat initiatief te tonen, te anticiperen op de vervolgvragen en een volledig STAR-antwoord te geven. Je neemt dan ook wat meer vrijheid om het gesprek met jouw antwoord een bepaalde kant op te sturen. De interviewer stelt een STAR-vraag over een bepaalde kwaliteit, maar je kunt in jouw verhaal ook andere sterke punten overbrengen.

Je moet het ook weer niet overdrijven en gelijk gaan reflecteren en de transfer aantonen. Dat komt gekunsteld en te goed voorbereid over. Rond je antwoord af met het resultaat en geef de interviewer gelegenheid om een vervolgvraag te stellen over wat je ervan geleerd hebt. Of misschien wil hij je wel vragen waarom je het probleem hebt aangepakt zoals je dat gedaan hebt.

De STAR-methode in detail

Hoe beschrijf je de situatie? Denk aan aspecten als:

Bij welke werkgever werkte je?
Wat was de context van de afdeling, het team of de projectgroep?
Wie waren er bij de situatie betrokken? Met wie had je concrete interactie?
Was er sprake van hoogspanning, stress of werkdruk?

Hoe beschrijf je jouw taken? Denk daarbij aan:

Wat was jouw functie, rol of verantwoordelijkheid?
Wat was het doel dat moest worden gerealiseerd?
Wat was de uitdaging waar je voor stond?
Wat mocht in deze situatie van jou worden verwacht?
Welke taak kreeg je opgedragen?
Wat zag je zelf als je missie en opdracht?
Wat wilde je bereiken?

Hoe vertel je over jouw activiteiten?

Wat was jouw analyse van het probleem?
Voor welke aanpak heb je gekozen? Waarom?
Hoe heb je gehandeld?
Welke stappen heb je gezet?
Hoe heb je de activiteit uitgevoerd?
Noem methoden die je hebt gebruikt, modellen die je hebt toegepast, software die je hebt gebruikt.

Wat was het resultaat?

Welk succes heb je behaald?
Welk doel heb je bereikt?
Welk probleem is opgelost?
Wat was er af toen de klus af was?
Wat was het effect op anderen (de klant, je collega, de pers)?
Welke feedback kreeg je?
Was het resultaat adequaat?
Noem kwantitatieve of financiële gegevens als dat kan ("de nieuwsbrief had na een jaar zo'n 20.000 abonnees").

Hoe reflecteer je erop?

Hoe kijk je met de kennis van nu terug op wat je destijds gedaan hebt?
Vind je dat je dat goed hebt aangepakt?
Wat had er beter gekund?

Hoe heb je het geleerde toegepast?

Heb je dat later anders aangepakt?
Ben je later nog zo'n situatie tegengekomen?
Hoe zou je dit probleem nu aanpakken?

Tips voor het gebruik van de STAR-methode

Houd het kort over de situatie en jouw taken, de interviewer is vooral geïnteresseerd in jouw activiteiten.
Vertel een goed verhaal (storytelling) dat eindigt met een duidelijk resultaat.
Vermijd babbelen: aan het woord zijn tot de tijd op is. Je wilt een boodschap overbrengen en het gesprek sturen in jóuw richting.
Spreek beknopt. Vuistregel: geef een antwoord van 1 of 2 zinnen per letter van het acroniem 'STAR'.
Loop tijdens je voorbereiding op het sollicitatiegesprek je hele werkervaring langs en vraag je bij elke baan of functie af: wat zijn een paar goede kwaliteiten of prestaties die ik daarvan kan vertellen?

Voorbeelden van STAR-vragen om je op voor te bereiden

Enkele voorbeelden van typische STAR-vragen:

Vind je dat je goed kunt luisteren? Waar blijkt dat uit?
Wat was een grote storende verandering waarmee je in je huidige functie te maken hebt gehad? Hoe ben je daarmee omgegaan? (de interviewer informeert naar je flexibiliteit)
Wat is je beste initiatief of voorstel dat door anderen is overgenomen? Hoe heb je ze overtuigd?
Heb je weleens een grote fout gemaakt? Hoe ben je daarmee omgegaan?
Wat is je ervaring met leidinggeven?
Heb je weleens deel uitgemaakt van een team met een gezamenlijke opdracht?
Heb je weleens een conflict gehad met een collega?
Heb je weleens onder flinke werkdruk gestaan?
Wat is het mooiste resultaat dat je tot nu toe hebt bereikt?
Ben je weleens belast met het realiseren van een doel dat onbereikbaar leek?

Veel meer voorbeelden van sollicitatievragen over je competenties.

Meer over de STAR-methode

Sollicitatievragen beantwoorden met de STAR-methode.
STAR-gesprekstechniek voor interviewers.
STAR / STARR methode (Carrièretijger).
De STAR-gesprekstechniek (Van Osch) dient om zowel werkgedrag als de context waarin dat gedrag zich heeft voorgedaan, duidelijk en scherp in beeld te brengen.

Volgende pagina: Creëer ruimte voor jouw boodschap

Bron: www.leren.nl/cursus/solliciteren/sollicitatiegesprek/STAR-methode.html