

		Home

Kennisbronnen

Hoe werkt creativiteit?

Hoe werkt creativiteit?

	Creatief denken
Inhoud: Creatief vs. routine Hoe werkt creativiteit? Ontwikkelen van creativiteit Creatief proces

Hoe creativiteit echt werkt, hoe het ontstaat en hoe het zich ontwikkelt, is iets wat grotendeels nog onbekend is. We beperken ons hier tot de inzichten van Edward de Bono: een Brits arts en psycholoog die in 1967 het zogenaamde laterale denken introduceerde.

De Bono legt uit dat er in feite twee manieren van denken zijn: het verticale denken en het laterale denken. Verticaal denken is het traditionele, logische denken. Je begint bij het begin en eindigt bij het eind. Lateraal denken werkt niet zo recht-toe-recht-aan. Bij lateraal denken gaat het allereerst om het bedenken van meer ideeën. Juist de niet-logische gedachtesprongen zijn bij het laterale denken belangrijk. Lateraal denken verkent de minst waarschijnlijke richtingen. Lateraal denken gaat om het voortbrengen van nieuwe ideeën.

Lateraal denken is vooral een manier van waarnemen. Je kent wellicht het volgende plaatje:

De meeste mensen zien in eerste instantie alleen de jonge, ietwat mondaine dame die van je af kijkt. Maar als je nog eens kijkt kun je ook een oude vrouw zien, haar gezicht van opzij getekend. Het halssnoer van de jonge dame is de mond van de oude vrouw. Als je eenmaal ook die variant hebt gezien, is het moeilijk om de eerste variant te herkennen. Je brein wil zien wat het verwacht te zien.

Nog een voorbeeld zie je hier : als je iets naar beneden scrollt zie je twee konijnen. Als je de tekst eronder leest, blijkt wellicht dat je je vergiste...

Ontdek de dichter in je

Bij fysieke inspanning moeten de spieren een beetje warm worden gemaakt. Als je een geestelijke inspanning wilt verrichten moet je je hersens even opwarmen.

Begin je brainstorm bijvoorbeeld met het schrijven van een rijmend gedicht van 10 regels met vier of vijf woorden per regel. Gebruik bestaande woorden maar voorkom zoveel mogelijk dat het gedicht iets gaat betekenen. Straks is het belangrijk dat je je geest zoveel mogelijk openstelt voor invallen en ideeën. Dit is in feite een oefening in het openstellen van je geest.

Moeilijk? Lees eens wat gedichten van Lucebert.

Daar moet je in zekere zin ook blij mee zijn. De Bono laat zien dat onze hersenen beschikken over een groot aantal schema's die ons helpen waarnemen. Het zijn de schema's die ons helpen om informatie te selecteren. Een ervaren accountant hoeft maar een blik te werpen op complexe balans om te zien hoe het bedrijf er voorstaat. Een leek ziet heel veel cijfers. Een schema helpt ons om te anticiperen. Ervaren automobilisten maken mede daarom zo weinig ongelukken. Ze beschikken over een groot aantal schema's van verkeerssituaties en kunnen op basis daarvan vooruitdenken. Op 200 meter zie je stoplichten. Je ziet een vrachtwagen op de rechterbaan die kennelijk links wil voorsorteren. Je houdt wat meer afstand. Want je weet wat er gaat gebeuren.

Die schema's helpen ons de informatie die we nodig hebben in bepaalde situaties te selecteren, te ordenen en te gebruiken. Maar het omgekeerde is ook waar. Diezelfde schema's helpen ons dus ook heel veel informatie niet waar te nemen en niet te gebruiken. Daar gaat het om bij lateraal denken. Wat laat je liggen? Wat zie je niet? Om die informatie boven tafel te krijgen, moet je al die schema's even laten voor wat ze zijn. Verlaat de gebaande paden, bekijk de zaken eens van een heel andere kant.

Lateraal denken heet tegenwoordig ook wel “out of the box”-denken. Een goed voorbeeld is de opgave “Negen Punten”, waarin je negen punten moet verbinden met vier verbonden rechte lijnen.

Volgende pagina: Ontwikkelen van creativiteit

Bron: www.leren.nl/cursus/persoonlijke-effectiviteit/creatief-denken/hoe-werkt-creativiteit.html